Những kỹ năng mềm mà sinh viên cần có để đáp ứng công việc thực tế.

Tháng Sáu 08 08:14 2016 Viết bởi tác giả Hoàng Quốc Uy

Những kỹ năng cần thiết cho công việc thực tế trong tương lai mà các bạn sinh viên cần phải có gồm những kỹ năng gì? Trong bài viết này Uy xin chia sẻ với các bạn sinh viên về những kỹ năng mềm cần phải có để nhà tuyển dụng “yêu mến” bạn.

1. Kỹ năng làm việc nhóm (Team work)

Kỹ năng làm việc nhóm là kỹ năng tương tác giữa các thành viên trong một nhóm, nhằm thúc đẩy hiệu quả công việc việc phát triển tiềm năng của tất cả các thành viên. Một mục tiêu lớn thường đòi hỏi nhiều người làm việc với nhau, vì thế làm việc nhóm trở thành một định nghĩa quan trọng trong tổ chức cũng như trong cuộc sống.

Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản vì không ai là hoàn hảo, làm việc theo nhóm sẽ tập trung những mặt mạnh của từng người và bổ sung cho nhau. Hơn nữa, chẳng ai có thể cáng đáng hết mọi việc. Người phương Tây luôn xem công việc và bạn bè khác nhau do đó trong khi làm việc rất thoải mái. Tuy nhiên, không khí làm việc khá căng thẳng đôi khi mâu thuẫn với nhau gay gắt do họ rất coi trọng cá nhân…

Các kỹ năng làm việc nhóm được xây dựng trong quá trình học tập trên lớp học cũng như là làm các bài tiểu luận. Nhiều bạn sinh viên khoa thương mại điện tử trường đại học Thương Mại cho biết: “Ở khoa tụi mình hầu như môn học nào cũng có bài tập nhóm, vì thế qua các bài tập này tụi mình có thể thực hành và phát triển kỹ năng này. Tuy nhiên trong quá trinh làm việc nhóm cũng có nhiều rắc rối vì bất đồng quan điểm dẫn đến làm việc nhóm tạo ra tác dụng ngược vì các bạn không nắm được kỹ năng này. Mặt khác vì đây là môi trường học tập, do vậy trong nhóm cũng có một số cá nhân thiếu ý thức, chây lười, vì vậy hoạt động nhóm thường được tập trung vào một số bạn chăm chỉ, có ý thức. Chính vì vậy, nhiều khi gọi là hoạt động nhóm nhưng chỉ tập trung vào mấy người đó thôi”.

Một trong những yếu tố ảnh hưởng xây dựng kỹ năng này là phương pháp giảng dạy của các giảng viên, tuy nhiên đặc điểm của các lớp học ở Việt Nam hiện nay là quá đông nên việc ứng dụng thảo luận nhóm cho các bài giảng là khó khả thi.

Kỹ năng làm việc nhóm bao gồm các kỹ năng nhỏ:

– Xây dựng vai trò chính trong nhóm.
– Kỹ năng quản lý hội họp.
– Phát triển quá trình làm việc nhóm.
– Sáng tạo và kích thích tiềm năng.

– Tìm kiếm và xử lý thông tin.

2. Kỹ năng giải quyết vấn đề (problem solving)

Giải quyết vấn đề là một cách thức suy nghĩ nhằm làm rõ ràng và đưa ra giải pháp thực thi để cải tiến cho một vấn đề. Hiểu một cách đơn giản thì giải quyết vấn đề là trả lời những câu hỏi đại loại như: “Ta sẽ vượt trở ngại như thế nào?” hay “Tôi sẽ đạt làm như thế nào để mục đích của mình trong những điều kiện này?”. Cốt lõi của vấn đề là tìm cách đạt được mục đích khi gặp trở ngại hoặc khi ta chỉ có những điều kiện rất hạn chế để thực hiện mục đích.

Nhiều sinh viên ra trường hiện nay gặp thất bại khi phỏng vấn bởi vì gặp mốt số câu hỏi từ nhà tuyển dụng để kiểm tra kỹ năng giải quyết vấn đề.

Đối với những tình huống như thế, bạn sẽ phải phát huy hết sự thông minh và sáng tạo của mình. Kiểu phỏng vấn này được các nhà tuyển dụng sử dụng nhằm kiểm tra mức độ hiểu biết, khả năng phân tích giải quyết vấn đề.

Kỹ năng này thường bao gồm một số nhân tố chính:

– Xác định vấn đề
– Phân loại vấn đề
– Mô hình hóa vấn đề
– Sử dụng các công cụ giải quyết vấn đề
– Qui trình giải quyết vấn đề

3. Kỹ năng giao tiếp (Communication)

Mục đích của giao tiếp là truyển tải được những thông điệp. Đây là quá trình liên quan đến cả người gửi và người nhận thông điệp. Bằng cách truyền đạt được thông điệp của mình đi một cách thành công, bạn đã truyền đi được suy nghĩ cũng như ý tưởng của mình một cách hiệu quả. Khi không thành công, những suy nghĩ, ý tưởng của bạn sẽ không phản ánh được những cái đó của chính bạn, gây nên sự sụp đổ trong giao tiếp và những rào cản trên con đường đạt tới mục tiêu của bạn – cả trong đời tư và trong sự nghiệp.

Kỹ năng giao tiếp cực kì quan trọng và nó là nhân tố thể hiện rõ nhất sự năng động của một sinh viên. Việc tham gia các câu lạc bộ Thanh niên, hoạt động Đoàn thanh niên là điều kiện nâng cao kỹ năng này.

Thông thường trong trường Đại học sinh viên thường ứng dụng kỹ năng giao tiếp qua các hoạt động sau:

– Kỹ năng thuyết trình trước đám đông
– Kỹ năng truyền đạt thông tin
– Kỹ năng lắng nghe và thu thập thông tin

Trong một cuộc điều tra mới đây về những thành viên mới của một công ty với hơn 50.000 nhân viên, người ta đã cho rằng kỹ năng giao tiếp là yếu tố mang tính quyết định trong việc tuyển chọn một người quản lý. Cuộc điều tra mới đây nhất đã chỉ ra rằng các kỹ năng giao tiếp bao gồm cả việc trình bày nói và viết cũng như khả năng làm việc với người khác là những yếu tố chính tạo nên thành công trong nghề nghiệp.

Trong một đợt khảo sát các nhà tuyển dụng, Uy được biết ý kiến của họ như sau: Đa phần sinh viên đều nói rằng nhà trường đã dạy họ hết những kỹ năng đó, họ trả lời rất tự tin. Nhưng khi bắt tay vào thực tế công việc, họ rất lúng túng và không làm được việc. Vậy thì nguyên nhân ở đây là gì? Chúng ta cùng thảo luận câu hỏi này trong mục “đưa ra ý kiến ở cuối bài viết này”.

4. Kỹ năng quản lý nghề nghiệp (Career management)

Trong một khảo sát mới nhất tại trường Đại học Bách khoa, gần như có tới hơn 60% sinh viên tự nhận mình chưa định hướng nghề nghiệp đúng đắn cũng như cũng như là không biết kế hoạch nghề nghiệp cho 5 năm, 10 năm.

Thuật ngữ quản lý nghề nghiệp nếu được hiểu chính xác nó là sự kết hợp của nhiều lĩnh vực như: đánh giá nghề nghiệp (career assessment), định hướng nghề nghiệp (career mentoring), phát triển nghề nghiệp (career development)… Vì vậy có thể thấy rằng việc định hướng nghề nghiệp là một quá trình liên tục và kéo dài cho đến những năm cuối cùng của cuộc đời mỗi con người.

Trong giai đoạn Đại học sinh viên hiện nay sau khi đã lựa chọn ngành nghề ở trường đại học, sinh viên năm nhất cần được tiếp tục hướng dẫn những kỹ năng cần thiết như làm thế nào có thể hòa nhập môi trường đại học, làm thế nào để có một phương pháp học đại học hiệu quả. Sinh viên năm cuối cần được đào tạo kỹ năng để tìm một công việc tốt, kiến thức xây dựng một kế hoạch nghề nghiệp cho năm năm, mười năm… Như vậy có thể thấy sinh viên cần được hướng dẫn hướng nghiệp một cách liên tục trong giai đoạn đại học.

5. Kỹ năng tư duy phản biện: (Critical thinking)

Tư duy phản biện là một quá trình tư duy biện chứng gồm phân tích và đánh giá một thông tin đã có theo các cách nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra nhằm làm sáng tỏ và khẳng định lại tính chính xác của vấn đề. Lập luận phản biện phải rõ ràng, lôgíc, đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công tâm.

Tình trạng thụ động trên giảng đường hiện nay cũng là một minh chứng cho việc sinh viên hiện nay thiếu tư duy phản biện. Một giảng viên tại trường Đại Học Công Nghiệp bày tỏ: “Mặc dù trên giảng đường tôi rất khuyến khích các bạn sinh viên bày tỏ quan điểm của mình nhưng hình như không được ủng hộ lắm, phương pháp giảng dạy mới “lấy người học làm trung tâm (learner center) khó mà áp dụng nếu không được ủng hộ từ các bạn sinh viên”.

Dựa vào những nghiên cứu gần đây, các nhà giáo dục đã hoàn toàn tin tưởng rằng trường học nên tập trung hơn vào việc dạy sinh viên tư duy phản biện. Tư duy phản biện không chỉ đơn thuần là sự tiếp nhận và duy trì thông tin thụ động. Đó có thể tóm tắt là quá trình tư duy tìm lập luận phản bác lại kết quả của một quá trình tư duy khác để xác định lại tính chính xác của thông tin. Hệ thống giáo dục Anh coi tư duy phản biện như một môn học chính qui. Trình độ A dành cho học viên 16-18 tuổi. Họ phải làm 2 bài kiểm tra chính: “Sự đáng tin của dẫn chứng” (Credibility of Evidence) và “Phát triển tranh luận” (Assessing/Developing Argument).

Qua bài viết này, Uy mong là các bạn sinh viên (kể cả người đi làm) cần phải phân tích SWOT để xem mình còn yếu những kỹ năng gì, từ đó có phương pháp, cách làm nhằm hoàn thiện những kỹ năng mềm mà mình còn yếu, kém. Như vậy tương lai của bạn sẽ tươi sáng hơn.